Koffie geschiedenis

Geschiedenis Espresso en koffie

Reizigers die in het midden en aan het eind van de 16e eeuw het Midden Oosten bezochten kwamen terug met verhalen over koffiehuizen en de wonderdrank die vermoeidheid en slaperigheid verdrijft. Daar leerden zij in de koffiehuizen, onder het genot van de koffie de danseressen bewonderen, de muziek, de rondreizende vertellers met hun verhalen uit Duizend en een Nacht kennen. Men kon er schaken, het laatste nieuws horen en in dispuut gaan over wetenschap, godsdienst en politiek.

In het midden van de 16e eeuw vond men koffiehuizen in alle Arabische landen, men sprak van “de wijn van de Arabieren”. De Turken gaven koffie z’n huidige naam “Kahweh” en was het klaar om de grote mode te worden in alle grote steden van Europa. Begrijpelijk dat ondernemende lieden daar handel in zagen. De eerste lading koffie uit Turkije arriveerde in 1615 in Venetië. Door de ontwikkeling van Venetië ( begin 1600 ) tot belangrijkste en rijkste handelsstad, werd er door de Arabieren bijzonder veel gehandeld in koffie naar deze landen en steden. Geen wonder dus dat in Venetië en Wenen in begin 1600 al snel de eerste koffiehuizen werden geopend.

​Laten we niet vergeten te vermelden de fameuze coffeehouses in de Fleet Street in Londen en wat dacht u van de Wintergarden in het Krasnapolsky in Amsterdam. En als we toch over Amsterdam spreken, wie kent niet het Americain.

​In koffiehuizen werden alle maatschappelijke ontwikkelingen besproken. De huizen werden een ontmoetingsplaats voor schilders, artiesten, musici en acteurs. Zij brachten vaak een groot deel van hun leven door in de koffiehuizen. Veel zaken werden er besproken en afgewikkeld.​Het sociale karakter van het product koffie en van de daarbij behorende gastvrijheid is nog steeds zeer belangrijk, het doorbreekt de sleur, men valt er neer met een kopje koffie om uit te rusten, om er de dag mee te beginnen of te beëindigen na een goede maaltijd.

Tot dan werd er vaak uitsluitend loommakende wijnen gedronken. En nu was daar de koffie waaraan een geest verhelderende werking werd toegeschreven! Met de opening van de koffiehuizen werd het drinken van koffie steeds meer populair. Men bezocht de huizen voor sociale contacten, om even uit te rusten en om vrienden te maken en te ontmoeten.

Lang hadden de Arabieren het monopolie van de verbouw en productie van de koffie. Zij deden er allles aan om te voorkomen dat zij hun monopolie zouden verliezen. Dat zou zeker gebeuren als de anderen de vrucht met het zaad in handen zouden krijgen. De Nederlandse Verenigde Oost Indische Compagnie heeft het monopolie in 1614 doorbroken en het was Pieter van den Broeke die uit Mocha de eerste koffie meebracht en op de Nederlandse markt introduceerde.Het eerste koffiehuis in Engeland werd geopend in Oxford, een jaar later volgde Londen en tenslotte kon Den Haag, Marseille, Hamburg, Parijs, Boston en New York niet achter blijven. Vele van deze koffiehuizen zijn nu nog wereldberoemd. Wie kent niet het beroemde Café Procopé in Parijs, het fantastische El Greco in Rome, Het praktisch gelijktijdig geopende Café Florian in Venetië.

Tenslotte werd Amsterdam aan het eind van de 17e, begin van de 18e eeuw een wereldcentrum voor de koffiehandel Dat was vooral te danken aan haar burgemeester Nicolaas Witsen, de stuwende kracht achter de pogingen om te komen tot een eigen koffiecultuur en daarmee het Arabische monopolie te doorbreken.​In 1696 mislukte, door een grote overstroming, de eerste koffie aanplant op Java. In de buurt van het huidige Jakarta. Maar de tweede poging in 1699 had meer succes en de koffiecultuur op Java overvleugelde in de loop der jaren de productie van de Arabieren. In dezelfde tijd dat de koffiecultuur op Java begon te bloeien, werden enkele koffieplanten naar Amsterdam gebracht en daar als botanische curiositeit gekweekt in broeikassen.​Een jaar voor zijn dood ( 1715 ) kreeg de Franse koning Lodewijk de Veertiende van de Amsterdamse Burgemeester een jonge koffieplant als geschenk aangeboden. De plant werd met veel praal en ceremonieel vertoon in de Koninklijke botanische tuin van Parijs geplant. Die ene plant is uitgegroeid tot de stammoeder van miljarden koffieplanten over de gehele wereld.

In het begin werden de bessen heel gegeten of tot pulp gestampt, vermengd met dierlijk vet tot eetbare balletjes gerold. Later werd er een soort soep van gekookt. Handelaren hebben tenslotte de koffie bij de Arabieren geïntroduceerd. Tegen de dertiende eeuw was het gebruik om de bonen te roosten en te malen voor een aftreksel populair in heel Arabie.​​​De arabieren smokkelden de planten mee uit Ethiopië en gingen het verbouwen voor de handel. Tenslotte werd er in Mekka en Medina volop koffie verbouwd en tegen de vijftiende eeuw was de cultivatie verbreid naar Perzie, Egypte, Turkije en Noord Afrika. Aan het eind van de 15e eeuw komt er een nieuwe geest over Europa: de Renaissance. Het is de tijd van de grote ontdekkingsreizen.

Evenals wijn is ook koffie omringd met mystiek. Dit heeft er waarschijnlijk toe geleid dat rondom de ontdekking van koffie verschillende legendes zijn ontstaan. 300 jaar na Christus viel het Kaldi een geitenherder in Abbessinië, het land van oorsprong van de Coffea struik, op, dat het eten van de rode bessen van deze struik, de geiten zo monter en actief maakten. Met wat experimenteren kwam hij er al gauw achter dat met het drinken van een aftreksel men een stuk frisser bleef. Het bleek dus een goed middel om s’nachts wakker te blijven. Een abt van een nabijgelegen klooster liet het zijn monniken eten, zodat zij de hele nacht door konden blijven bidden zonder dat zij in slaap vielen. Het brouwsel bleek ook een verkwikkende uitwerking op de geest te hebben. In elk geval kan men aannemen dat deze eigenschappen van koffie door nomadenstammen uit Ethiopië zijn ontdekt.

#Espresso #Geschiedeniskoffie